Bezuinigingen op ondersteuning regionale patiëntenbeweging

Toen ik begon met bloggen (enkele maanden geleden) heb ik mij voorgenomen alleen over inhoudelijke zaken te bloggen en niet over organisatievragen. Maar ik zal vandaag zondigen tegen mijn eigen regel, omdat er straks veel minder inhoudelijk te melden valt vanuit de regionale patiëntenbeweging die ondersteund wordt door Zorgbelang.

Op de patiëntenbeweging wordt flink bezuinigd. Zowel landelijk als provinciaal. Dat is nieuw beleid, want burgers moeten hun eigen boontjes meer gaan doppen. Dus ondersteuners van burgers heb je dan veel minder nodig. Zowel links als rechts zijn het er blijkbaar over eens dat die burger zichzelf heel gemakkelijk gaat redden het professionele woud van zorgaanbieders, verzekeraars en overheden. Bij die zorgaanbieders en zorgverzekeraars is vooralsnog echter geen vermindering van de ondersteuningsfuncties aangekondigd. Het wordt een ongelijke strijd om de kwaliteit en betaalbaarheid van zorg vanuit het patiëntenperspectief.

Provinciale Staten van Gelderland hebben het voornemen 45 procent te korten op de subsidie van Zorgbelang Gelderland. Met name de taak om burgers die vastgelopen zijn in de zorg te ondersteunen, moet het ontgelden. Die taak is niet meer van de provincie omdat het Rijk en de Gemeenten nu eenmaal boos zijn op provincies: die moeten zich niet meer met burgers bezig houden. Daarmee dreigt een taak die vanaf 1994 willens en wetens door provincies van het Rijk is overgenomen (het ondersteunen van de patiëntenbeweging op provinciaal niveau) flink te worden verkleind. In Gelderland blijft er gelukkig ruimte voor ondersteuning van groepen vrijwillig georganiseerde kwetsbare burgers. Maar er is straks geen ruimte meer voor individuele ondersteuning.

Er is echter een belangrijk verband tussen het ondersteunen van vrijwilligers en het ondersteunen van individuele burgers:

Vrijwilligers bestaan bij het feit dat ze een toegevoegde waarde voor individuele burgers hebben: als individuele burgers niet echt geholpen worden door vrijwilligers, dan hebben noch de vrijwilligers, noch de geholpenen daar iets aan. Zorgbelang doet iets wat deze vrijwilligersorganisaties zelf niet kunnen:
- Wij helpen mensen die vastgelopen zijn in de zorg, zichzelf weer op weg te helpen,
- Of wij helpen de vrijwilligers de vastgelopen burger weer op weg te helpen.
- In alle gevallen gaat het om concrete individuele steun die niet elders te krijgen is en ook niet zal zijn in de toekomst.
Wanneer de expertise voor- en de daadwerkelijke hulp aan burgers bij Zorgbelang verdwijnt, hebben wij voor een deel geen toegevoegde waarde voor vrijwilligers en hun organisaties meer.
Vrijwilligers zijn individuele burgers. Zorgbelang leidt individuele burgers toe naar patiëntenorganisaties via de informatie- en klachtopvang functie. Het aantal vrijwilligers neemt af in Nederland. Ook op het gebied van belangenbehartiging. Door het vervallen van deze functie bij Zorgbelang komen er nog minder mensen met vrijwilligerswerk in patiëntenorganisaties in contact.
De aard van de burger en zijn vrijwilligerswerk verandert: de burger is individueler gericht en wil zich minder langdurig binden. Doordat Zorgbelang burgers straks niet meer individueel kan aanspreken maar alleen via langzaam kleiner wordende ‘ouderwetse’ vrijwillige kaders, is het risico groot dat de ondersteuning van belangen van Zorgvragers in Gelderland langzaam dood gaat bloeden.
Doordat Zorgbelang straks geen individuele signalen meer heeft van waar het fout gaat in de Gelderse zorg, zijn wij voor veel zorgaanbieders en overheden geen interessante partij meer om mee in gesprek te gaan over kwaliteitsverbetering in de zorg. De signalen van wat fout en goed gaat in de zorg zijn de laatste jaren (vanwege het karakter van de veranderingen in de samenleving) noch maar zeer beperkt bij de 475 aangesloten organisaties aanwezig. In elk geval ontbreekt bij hen het overzicht, omdat elk zich alleen op een klein deelterrein van de zorg bezig houdt.

Al met al zal door het verdwijnen van de functie informatie- en klachtopvang bij Zorgbelang Gelderland de centrale missie en doelstelling van het provinciaal sociaal beleid (ondersteuning van burgers via ondersteuning van vrijwilligers) ernstig in het geding komen. Met het bezuinigen van bijna de helft van de subsidie, is de kans groot dat meer dan de helft van de waarde voor Gelderlanders verdwijnt.

Ik hoop dat iedereen die Zorgbelang Gelderland en de Gelderse zorgvragersbeweging een warm hart toe draagt, op woensdag 14 december a.s. komt protesteren tegen deze voorgenomen bezuiniging. Wees welkom om 10.00 uur in het provinciehuis aan de Markt in Arnhem! U zult er niet alleen zijn.

Activiteiten Zorgbelang 2012: speerpunten aangesloten organisaties

Zorgbelang Gelderland maakt elke 4 jaar een nieuw meerjarenbeleidsplan. Het huige meerjarenbeleidsplan loopt tot en met 2012. In 2012 doen we op hoofdlijnen dan ook dezelfde activiteiten dan in 2011:

Informatie en klachtovang voor alle Gelderlanders;
Ondersteuning van de regionale belangenbehartiging van diverse groepen mensen met een beperking. Speciale aandacht daarbij voor mantelzorgers, mensen met een psychische, verstandelijke of lichamelijke beperking. Maar ook voor chronisch zieken of allochtone zorgvragers en kwetsbare ouderen;
Kwaliteitsverbetering van zorg samen met patiënten / cliënten. In ziekenhuizen, eerste lijn, bij tandartsen maar ook in de langdurige zorg en thuiszorg;
Vertrouwenspersoon jeugdzorg en ondersteuning van de belangen en participatie van jongeren in de jeugdzorg en hun ouders;
Ondersteuning van patiënten en cliëntenorganisaties door een helpdesk, een Zorgbelang academie, het organiseren van netwerkbijeenkomsten of het geven van kleine subsidies (potje met geld).

Tijdens een vergadering (18 oktober) met de bij Zorgbelang Gelderland aangesloten patiënten / cliëntenorganisaties, zijn door hen voor 2012 belangrijke onderwerpen als invulling van / speerpunten voor onze activiteiten in 2012 aangedragen (in mijn woorden):

Reageer op de bezuinigingen in de Awbz en Wmo: samen met patiëntenorganisaties werken aan aanvaardbare oplossingen voor deze bezuinigingen en reageren op slechte oplossingen of misstanden die kunnen ontstaan;
Wek samen met jongeren en ouders en andere belangenbehartigers aan een goede overgang van de jeugdzorg van de provincie naar gemeenten;
Ondersteun patiënten en organisaties bij de veranderingen in de indicatiestelling: wat werkt wel en wat niet? Wat zijn je rechten als cliënt? Maak een cursus voor organisaties en cliënten om om te gaan met nieuwe vormen van indicatiestelling die gaan ontstaan;
Bewaak dat compensatieplicht niet leidt tot verzaking van zorgplicht en rechteloosheid;
Ondersteun ons als organisaties bij het werven van meer en jongere vrijwilligers;
Bewaak dat vrijwilligers niet alle professionele hulp kunnen vervangen;
Blijf aandacht richten op allochtone zorgvragers: die zijn net extra zielig maar vinden moeilijker hun weg naar zorg en krijgen daardoor minder (snel) goede zorg;
Stimuleer nog meer de samenwerking tussen verschillende soorten patiëntenorganisaties in een regio: help hen samen op te trekken. Help hen invloed uit te oefenen op (samenwerkende) gemeenten en zorgaanbieders;
Denk aan contimuïteit: door projectsubsidies is er tijdelijk aandacht voor een probleem of doelgroep. Als een subsidie stopt, verdwijnt soms wat is bereikt. Is daar niets aan te doen?
Heb aandacht voor de consequenties voor onze achterban m.b.t. de ieuwe wet ‘werken naar vermogen’: zorg er voor dat mensen niet achter de geraniums komen omdat ze een beperking hebben;
Ondersteun patiëntenorganisaties bij het leveren van een bijdrage aan de ontwikelling van ketenzorg;
Bewaak de kwaliteit in GGZ ziekenhuizen. Er zijn n al signalen van problemen nog voordat de bezuinigingen zijn doorgevoerd;
Let op de cliëntenparticipatie in wat overblijft van de Awbz: door het verdwijnen van de zorgkantoren verdwijnen ook de zorgvragersfracties van de Raden van Advies. Hoe kunnen cliënten dan nog formele invloed uitoefenen in de Awbz?;
Maak duidelijker wie in de regio als adviseurs / ondersteuners actief zijn en denk eens aan spreekuren op lokaties in de regio (dus niet alleen in Arnhem).

Als directeur van Zorgbelang Gelderland zal ik er voor zorgen dat we deze speerpunten in 2012 meenemen in onze activiteiten.