De afgelopen week is er weer een keer  beroering ontstaan over de kosten van dure medicijnen, in dit geval voor kleine groepen mensen met een zeldzame ziekte. Volgens een voorlopig advies van het college van Zorgverzekeringen, zouden deze medicijnen ‘uit het verzekerd pakket’ moeten. Ongeacht of ze nu wel of niet werken.

Het argument dat als ze bewezen niet werken, vind ik juist. Als medicijnen niet werken, heb je er helaas niets aan en moet je ze ook niet vergoeden. Maar in dat geval zouden ze niet in het verzekerd pakket zijn opgenomen. Want de werkzaamheid wordt in Nederland vooraf getoetst, voordat medicijnen in het verzekerd pakket worden opgenomen.

Ik vraag mij af wat ik aan een verzekering heb, die mij niet verzekert tegen grote (financiële) risico’s die zelden voorkomen. Ik heb altijd gedacht dat dit juist het principe van een verzekering is. Maar ik begrijp dat de kosten van medicijnen een  belangrijk deel van onze verzekeringskosten uitmaken. En dat die kosten de pan uit rijzen begrijp ik ook. Ik betaal ook elke maand de rekening. Ik denk dan ook (met vele anderen) dat er andere manieren zijn om de kosten van het medicijngebruik terug te dringen.

Een belangrijk plan kwam deze week van de voorzitter van de Raad van Bestuur van het Erasmus Medisch centrum. Zeg maar het grootste ziekenhuis van Nederland. Hans Büller  vraagt zich af of het niet mogelijk is dat er een groot Europees consortium wordt gevormd dat – zonder winstoogmerk –  onderzoek gaat doen naar werkzame medicijen, ook voor kleine groepen patiënten. Naar zijn mening – en wederom die van vele anderen – zijn de kosten van medicijnen volstrekt niet transparant: waarom wordt er zo veel op bepaalde medicijnen verdiend? Zijn de ontwikkelkosten niet allang terugbetaald? Niemand weet het antwoord op deze vragen want medijnfabrikanten hoeven hier geen inzicht in te bieden, laat staan verantwoording over af te leggen. Dat is anders dan dat we van overheden of bestuurders van ziekenhuizen eisen. Dat terwijl er ook aan medicijnen miljarden aan publiek geld wordt besteed.

Om inzicht in de kosten te krijgen en om deze kosten beheersbaar te maken, is het volgens mij ook noodzakelijk om hiervoor een publieke organisatie op te zetten. Ook die mag winst maken, maar dat geld kan dan weer in de zorg of nieuwe medicijnen worden geïnvesteerd. Net als Büller denk ik dat een Europese schaal nodig is om een dergelijke investering te doen en om ook succesvol te kunnen zijn met het ontwikkelen van nieuwe werkzame medicijnen.

Ik denk dat deze discussie aangeeft dat we in Nederland steeds meer tegen de grenzen van de marktwerking in de zorg aanlopen: concurrentie kan tot meer efficiëncy in de zorg leiden, maar kan dus ook leiden tot te grote winsten en voor ons onaanvaardbare kosten. Wanneer (zoals in het geval van medicijnen) de werkelijke concurrentie verdwenen is (anders zouden er wel goedkopere werkzame medicijen zijn) lijkt het mij tijd om als (europese) overheden zelf initiatieven te nemen.  Ik juich het initiatief van Büller dan ook toe. En wanneer er openheid van zaken wordt gegeven en er afspraken te maken zijn over wat wel en niet redelijke winstmarges zijn, mogen daar van mij best private investeerders bij betrokken worden.

Dit plan lijkt heel ver te gaan. Artsen uit het AMC hebben een wat minder ver gaand voorstel gedaan om met name de gegevens over effectiviteit van medicijnen op Europees niveau te gaan bundelen. Ook heel mooi, maar mij gaat het niet ver genoeg. Ik zou graag zien dat meer mensen zich achter het plan van Büller scharen. U ook?